Beyaz Benek Hastalığı
Ülkemizde Beyaz Benek olarak bilinen Ich hastalığı, akvaristlerin en sık rastladığı hastalıklardan birisidir. Beyaz benek hastalığı akvaryum ortamında zaten var olan ich parazirleri ile balıklara geçer ancak balıklara geçmesi için birkaç olumsuz şartın yerine gelmesi gerekmektedir. Ani ısı değişimleri aşırı stres gibi nedenler akvaryumlarımızda var olan beyaz benek hastalığına neden olabilecek parazitleri balıklara karşı açık hale getirirler.
Hastalığın gelişmesindeki etkenler arasında akvaryumdaki hijyenik olmayan ortam, akvaryum temizliğinin düzenli olarak yapılmaması, akvaryum suyunu değiştirirken yapılan hatalar ve balıkların yaşadığı suyun uygun özelliklerde olmamasıdır.
Hastalığın etkeni olan Ichthyophthirius multifiliis (beyaz benek) paraziti akvaryumlarda yaygın şekilde görülen ve hızla yayılan bir parazit türüdür. Bu parazit suda 3°C – 30°C sıcaklıkta yaşar, ürer ve yayılır. Parazitlerin boyları 0,5-1,5 mm civarındadır. Erişkin hale gelen parazitler balığın vücudundan ayrılarak uygun bir ortam bularak bölünmeye başlarlar. Bu bölünme ikinin katları şeklinde devam eder. Suyun sıcaklığının parazitin çoğalmasına uygun olduğu durumlarda sayıları çok kısa bir sürede artabilir. Bölünen yeni parazitler su içinde yüzerek balık avına çıkarlar. Yapışacak bir balık bulamazlarsa 2 gün içinde ölürler.
Nedir?
Beyaz Benek bir parazittir, ve hatta hemen hemen tüm tatlı su akvaryum balıklarında ve sularında bulunur. Genellikle yeni alınan bir balık üzerinde, veya taşıdığınız su ile kendi akvaryumunuza geçen parazit, hızla üreyip çoğalabilir ve ertesi sabah akvaryumunuzun tüm balıklarında beyaz noktalar görebiliriz. Parazit’in yaşam döngüsünde 3 formu var. Bu formların bilimsel isimlerini Türkçe’de bulamadığım için İngilizce olarak yazacağım.
- Trophont Aşaması
Bu aşamada parazit balığınızın derisi üzerine, kaygan mukusun altına yerleşerek kendisine bir duvar örer ve bir kist oluşur. Bu durumda gözle görülebilen beyaz bir renk alır, ve bu aşamada tedavi mümkün değildir. Parazitin oluşturduğu kist sayesinde parazite herhangi bir kimyasal müdahale yapamazsınız. Parazitin balıktan beslendiği bu dönem 24–27 derecedeki bir akvaryumda 3–4 gün sürer, ve tamamen beslenip büyüyen bu kist, balığın vücudunu terk ederek kendisini suya bırakır.
- Tomont veya Tomite Aşaması
Bu aşamada tedavi mümkündür. Kimyasal saldırıya karşı savunmasız olan kist, su içerisinde serbest dolaşarak kendisine tutunacak bir yer aramaya başlar. Herhangi bir yüzeye tutunarak çoğalmaya başlayan parazit 8 saat kadar kısa bir sürede üremesini tamamlayabilir.
- Thermont Aşaması
Kist içerisinde üremesini tamamladıktan sonra parazitler kisti patlatır ve suya karışarak kendilerine beslenebilecekleri bir konak aramaya başlarlar. Bu süre içerisinde parazit sizin müdahalenize karşı savunmasızdır, ve bu aşamada akvaryumunuzdan beyaz benek’i yok edebilirsiniz.
Nasıl?
Yukarıda anlattığımız gibi, parazitin ne zaman savunmasız hale gelebileceğini kestirmek aslında çok kolay. İlk yapmanız gereken akvaryumunuzdaki ısıyı artırmak olmalı. Yüksek ısıda parazit daha çabuk üremesini tamamlayacak, ve daha çabuk savunmasız hale gelecektir. Beslediğiniz balığın türüne ve dayanabileceği sıcaklığa göre ısıyı en yüksek seviyeye getirin. Amerikan Cichlid türleri için akvaryumunuzu 29–30 derece sıcaklığa ayarlayabilirsiniz. Diğer türler için lütfen araştırmanızı yapmayı unutmayın!
İlk yapılan müdahale genellikle metilen mavisidir. Herhangi bir petshop’tan veya veterinerlerden bulabileceğiniz bu çözeltiyi, paket üzerinde yazan şekilde kullanabilirsiniz. Faydasını görseniz de, biz pek tercih etmiyoruz. İlk olarak akvaryumdaki tüm dekor ve bitkileri, hatta bazen açık renkteki balıklarınızı bile maviye boyayabilir. Bu nedenle biz daha doğal olan tuz tedavisini tercih ediyoruz.
Isıyı ayarladıktan sonra akvaryumunuzu izlemeye alın. Parazitin oluşmaya başladığı süreye göre, 1–2 gün içerisinde beyaz beneklerin balığın vücudunu terk ettiğini göreceksiniz. Sadece ısıyı artırarak balıkların üzerinden parazitin düşmüş olması, akvaryumunuzun tamamen temizlendiği anlamına gelmiyor. Suda serbest dolaşan paraziti öldürebilmek için tankınızda her 10 litre’ye 1 tatlı kaşığı gelecek şekilde iyotsuz tuz çözeltisini, akıntının olduğu bir bölüme dökün.
300 litre bir tank için 30 tatlı kaşığı ile hazırladığınız çözeltiyi kullanın.
2 günde bir tankınızdaki suyun %25’ini değiştirin ve sadece çıkarılan su miktarı kadar tuz çözeltisi ekleyin. Tuz tedavisi uygularken başka bir ilaç veya kimyasal kullanmayın.
Tedaviye 10 gün boyunca devam edin, ve ısıyı sabit tutun. 10. gün sonunda tekrar su değiştirin ve yeni suya tuz eklemeyin. Bu süre içerisinde balıklarınızın bir daha beyaz benek olmadıklarını gözlemleyeceksiniz. Eğer herşeyi doğru yaptıysanız, akvaryumunuzdaki balıkların bir daha bu parazite yakalanmayacağına emin olabilirsiniz.
Beyaz benek’in bulunduğu bir akvaryumdan gelen tek damla su ile tankınıza bulaşabilen bu parazite çok dikkat edin. Tankınıza yeni aldığınız balıkların sağlıklı olduğuna özen gösterin, eğer emin değilseniz ve imkanınız varsa, 2 hafta boyunca karantinaya alın. Böylece kendi balıklarınıza herhangi bir hastalığın bulaşmamasını da sağlayabilirsiniz.
Akvaristler Sosyal Medya Platformu
Vatozlar için tuz Zararlı benek hastalıginda ne yapmak gerekir
Aslında oldukça basit beyaz beneğin 3 aşaması bulunuyor tuz kullanımındaki amaç ısı yükseldikten sonra kuluçkadan çıkma süresini uzatıyor. Tuz kullanmadan diğer bütün adımlar yapılabilir.